Bekçilere yeni düzenleme

Koronavirüs salgını nedeniyle 16 Nisan itibariyle çalışmalarına ara veren Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM), 32 Haziran'da yeniden toplandı. Meclis Genel Kurulu’nda ilk olarak gündeme; bekçilerin yetkilerinde düzenleme yapılması, çalışma saatlerinin iyileştirilmesi ve mali haklarının düzeltilmesi için ‘Çarşı ve Mahalle Bekçileri Kanunu Teklifi’ getirildi. AB’ye uyum düzenlemelerini içeren Rekabet Yasası değişikliği ile İkinci Yargı Paketi de komisyonlarda ele alınacak.

BEKÇİ OLMAK İSTEYENLERE SINAV ŞARTI

‘Çarşı ve Mahalle Bekçileri Kanunu Teklifi’nin Genel Kurul’da görüşülen birinci bölümünde yer alan maddelerden 4’üncüsünde yer alan “Adaylık süresi içinde verilen temel ve hazırlayıcı eğitimlerde başarılı olanların asaleten atamaları yapılacak” ifadesi değiştirildi. Buna göre, bekçilere verilecek temel ve hazırlayıcı eğitimler en az 3 ay süreli olacak. Çarşı ve mahalle bekçisi olmak isteyenlerde, İçişleri Bakanlığı tarafından çıkarılan yönetmelikte belirlenen usul ve esaslara göre yapılacak giriş sınavında başarılı olma şartı aranacak.

BEKÇİLER EMNİYET BÜNYESİNDE “SİLAHLI BİR KOLLUK”

Teklife göre çarşı ve mahalle bekçileri, genel kolluk kuvvetlerine yardımcı olmak üzere emniyet ve jandarma teşkilatları bünyesinde “silahlı bir kolluk” olarak istihdam edilecek. Öte yandan emniyet ve jandarma teşkilatlarında istihdam edilen çarşı ve mahalle bekçilerinin amirleri, meslek hiyerarşileri içinde tespit edilecek.

 ‘ÖNLEYİCİ TEDBİRLERİ’ ALABİLECEKLER

Mecliste görüşülen kanun teklifinde çarşı ve mahalle bekçilerinin mesai saatleri içerisindeki görev ve yetkileri ise şu şekilde: Çarşı ve mahalle bekçileri, görev saatleri içinde görevlendirildikleri bölgede devriye hizmeti yürütecek, ‘şüpheli durum veya kişileri’ bağlı bulundukları genel kolluk birimlerine bildirecek. Ayrıca bekçiler ‘kamu düzenini bozacak mahiyetteki’ gösteri, yürüyüş ve karışıklıkların önlenmesi amacıyla genel kolluk kuvvetleri gelinceye kadar ‘önleyici tedbirleri’ alacak.

‘MAKUL NEDEN’ İLE DURDURMA YETKİSİ

Çarşı ve mahalle bekçileri, görev bölgesi ve çalışma saatleri ile sınırlı olmak kaydıyla kişileri ve araçları durdurabilecek. Durdurma yetkisinin kullanılabilmesi için ‘makul bir sebebin bulunması’ gerekecek. Süreklilik arz edecek, fiili durum ve keyfilik oluşturacak şekilde durdurma işlemi yapılamayacak.

DURDURMA SEBEBİNE İLİŞKİN SORULAR SORABİLECEK

Çarşı ve mahalle bekçisi, görevini yerine getirirken kendisinin çarşı ve mahalle bekçisi olduğunu belirleyen belgeyi gösterdikten sonra, durdurduğu kişiye durdurma sebebini bildirecek, durdurma sebebine ilişkin sorular sorabilecek, kimliğini veya bulundurulması gerekli diğer belgelerin ibraz edilmesini isteyebilecek. Bu kişilere kimliğini ispatlamada gerekli kolaylık gösterilecek. Belgesinin bulunmaması, açıklamada bulunmaktan kaçınması veya gerçeğe aykırı beyanda bulunması dolayısıyla ya da sair surette kimliği belirlenemeyen kişi tutularak durumdan derhal genel kolluk görevlileri haberdar edilecek.

KİMLİK SORMA YETKİSİ VAR ÖNLEME ARAMA YETKİSİ YOK

Durdurma süresi, durdurma sebebine esas teşkil eden işlemin yapılması için ihtiyaç duyulan makul süreden fazla olamayacak. Durdurma sebebinin ortadan kalkmasıyla kişilerin ve araçların ayrılmalarına izin verilecek. Bekçiler, durdurduğu kişi üzerinde veya aracında silah veya tehlike oluşturan diğer bir eşyanın bulunduğu hususunda yeterli şüphenin varlığı halinde, kendisine veya başkalarına zarar verilmesini önlemek amacına yönelik el ile dıştan kontrol dahil gerekli tedbirleri alabilecek. Ancak kişinin üzerindeki elbisenin çıkarılması veya aracın, dışarıdan bakıldığında içerisi görünmeyen bölümlerinin açılması istenemeyecek.

POLİS İLE BEKÇİ YETKİLERİNİN KARŞILAŞTIRMASI YAPILDI

İçişleri Bakanlığı ise sosyal medya hesabı üzerinden polis ile bekçinin yetkilerinin karşılaştırmasına yönelik hazırlanan bir görsel paylaştı. Bakanlığın yayımladığı görselde bekçiler ile polislerin yetkilerinin karşılaştırılmasına baktığımızda bekçinin durdurma yetkisi, kimlik sorma yetkisi, yoklama / kontrol yetkisinin olduğu görülürken önleme arama yetkisi, denetim yapma yetkisi, istihbarat toplama iletişimin tespiti, teknik araçla izleme yetkisinin ise olmadığı görüldü.

Haber/Duygu KÖSEOĞLU